,Οι άνθρωποι αναζητούν περισσότερη ευεξία στην καθημερινή τους ρουτίνα. Μπορεί ένα φλιτζάνι δίκταμο να σε βοηθήσει στην υγεία έμπνευση και ευεξία; Η απάντηση είναι ναι, μπορεί! Μάθετε τώρα για τις ιδιότητες του δικτάμου και την κρητική παράδοση που ανέδειξε αυτό το βότανο.

Αυτό το βότανο είναι ξεχωριστό για την Κρήτη, και ειδικά για εμάς στο tofillo – μπορείτε να δείτε ότι χρησιμοποιούμε την εικόνα του φύλλου του στο λογότυπό μας!

Διαβάστε παρακάτω για να εξερευνήσετε μαζί μας τι κάνει αυτό το βότανο τόσο ξεχωριστό…

 

Σχετικά με το Δίκταμο

Το Origanum dictamnus, γνωστό κοινώς ως το Κρητικό Δίκταμο, είναι ένα είδος δικτάμου που απαντάται μόνο στην Κρήτη, ενδημικό του νησιού. Λόγω της μοναδικής και σπάνιας φύσης του φυτού, το δίκταμο κατέχει μια πολύ ιδιαίτερη θέση στον Κρητικό πολιτισμό εδώ και χιλιάδες χρόνια.

Το δίκταμο είναι φυτό πολυετές και όταν αναπτύσσεται στη φύση εμφανίζεται σε δυσπρόσιτες τοποθεσίες, συνήθως σε συγκεκριμένο υψόμετρο και απόκρημνες βουνοπλαγιές. Παρά τη δυσκολία εύρεσης και συλλογής άγριου δικτάμου, η υπερσυλλογή των τελευταίων χρόνων έχει συρρικνώσει τους φυσικούς πληθυσμούς του νησιού.

Πλέον, η άγρια συλλογή δικτάμου απαγορεύεται και εμπίπτει στην προστασία ειδικών διατάξεων τόσο του εθνικού ελληνικού δικαίου όσο και του δικαίου της ΕΕ. Ως αποτέλεσμα αυτών, στις μέρες μας το δίκταμο που διακινείται προέρχεται από καλλιεργήσιμες εκτάσεις του νησιού.

Το δίκταμο έχει ένα ευχάριστο βοτανικό άρωμα με λουλουδένια αίσθηση. Η γεύση του έχει έντονο το στοιχείο της ρίγανης και του θυμαριού με νότες πικάντικες και ελαφρώς πικρές.

Το φυτό είναι αναπόσπαστο μέρος της κρητικής κουλτούρας, και έτσι οι ντόπιοι του έχουν δώσει διάφορα ονόματα όλα αυτά τα χρόνια: το δίκταμο είναι το πιο δημοφιλές ελληνικό όνομα του φυτού και προέρχεται από το συνδυασμό του ονόματος του κρητικού βουνού, Δίκτη, και της λέξης για τον θάμνο. Ως εκ τούτου, «θάμνος της Δίκτης». Άλλες ονομασίες που χρησιμοποιούνται περιλαμβάνουν δίταμο, έρωντας, λιβανόχορτο, στομαχόχόρτο και σταμαματόχορτο.

 

 

Συλλογή και Ξήρανση Δικτάμου

Το δίκταμο μπορεί να βρεθεί στο φυσικό περιβάλλον της Κρήτης συνήθως σε απόκρημνες και απομακρυσμένες περιοχές. Τα υψόμετρα μπορεί να ποικίλλουν, αλλά συνήθως θα βρείτε το φυτό στα 500-700 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Όπως είναι φυσικό, λόγω του ονόματός του, μπορείτε να περιμένετε να το βρείτε στις σχισμές των βράχων στις βορειοανατολικές πλαγιές του όρους Δίκτη!

Το βότανο μπορεί να αντέξει τις χαμηλές θερμοκρασίες αλλά απαιτεί καλά στραγγιζόμενο, ελαφρώς αλκαλικό έδαφος και ηλιόλουστη τοποθεσία. Οποιαδήποτε υγρασία ή κακή αποστράγγιση του εδάφους μπορεί να προκαλέσει ασθένειες και να υποβαθμίσει την ποιότητα του προϊόντος.

Το δίκταμο ως αειθαλές θάμνος μπορεί να συλλέγεται όλο το χρόνο, αλλά για θεραπευτικούς σκοπούς θα πρέπει να το συλλέγετε μόλις αρχίσει να αποκτά χρώμα και πριν εμφανιστούν τα μοβ άνθη του.

Αμέσως μετά τη συγκομιδή του φυτού, θα πρέπει να το αποξηράνετε χωρίς καθυστέρηση. Αυτό μπορεί να γίνει τοποθετώντας το σε σκοτεινό και καλά αεριζόμενο χώρο. Μόλις το βότανο αποξηραθεί, μπορείτε να το αποθηκεύσετε σε ένα καλά κλεισμένο δοχείο μακριά από τη θερμότητα και το φως του ήλιου.

 

Δίκταμο της Κρήτης : Ένα υπέροχο βότανο

Υπάρχουν τόσα απίστευτα στοιχεία για το Κρητικό Δίκταμο!

Αν και θάμνος, ύψους το πολύ 30 εκατοστών, το φυτό ξεχωρίζει εύκολα για τα πυκνά χνουδωτά φύλλα σε σχήμα καρδιάς και τις μοβ-κόκκινες αποχρώσεις που αποκτά λίγο πριν την ανθοφορία του. Τα φύλλα χρησιμοποιούνται συχνά ως διακοσμητικά: έχουν ένα ανώτερο στρώμα από ασημί λεπτές τρίχες που δίνουν στο φυτό μια ελαφρώς αστραφτερή εμφάνιση.

Και αυτές οι ασημένιες τρίχες δεν είναι απλώς όμορφες να τις βλέπεις! Είναι επίσης ένας χρήσιμος δείκτης του πόσο νερό έχει λάβει το φυτό κατά τη θερινή περίοδο – όσο λιγότερο χνούδι, τόσο περισσότερο νερό έχει λάβει. Τυπικά, το άγριο δίκταμο έχει περισσότερες ασημένιες τρίχες από το καλλιεργημένο.

Το δίκταμο αρχίζει να ανθίζει στις αρχές του καλοκαιριού: Η διαδικασία ξεκινάει με τον μεταχρωματισμό των βρακτίων φύλλων από πράσινο σε μωβ-κόκκινο και σταδιακά αρχίζουν να ξεπροβάλλουν από το εσωτερικό τους τα ανοιχτό μωβ άνθη.

Το Κρητικό δίκταμο χρησιμοποιείται συχνά για να αρωματίσει διάφορα ποτά. Μάλιστα, είναι ένα από τα βασικά συστατικά του βερμούτ! Στην Κρήτη χρησιμοποιείται για την παρασκευή ενός δυνατού βοτανικού τσαγιού μόνο του ή και σε συνδυασμό με άλλα βότανα του τόπου.

Αν και η κύρια χρήση του δικτάμου είναι σε ποτά και τσάγια, μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί στη μαγειρική. Έχει μια ήπια γεύση ρίγανης και έτσι μερικές φορές μπορεί να αντικαταστήσει τη ρίγανη.

Ιστορία, Μύθοι και Παραδόσεις του Δικτάμου

Έως τώρα είδαμε πολύ σύντομα λίγα πράγματα για το δίκταμο– υπάρχουν όμως πολλά ακόμα για να εξερευνήσουμε!

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία το βότανο ήταν αφιερωμένο στην Άρτεμις, τη θεά του κυνηγιού. Λέγεται ότι η Άρτεμις θεράπευε με το δίκταμο τις πληγές των χτυπημένων με βέλη. Στην κρητική μυθολογία, λεγόταν ότι η κρητική θεά του τοκετού, Ειλειθυία, φορούσε ένα στεφάνι από δίκταμο στο κεφάλι της για να δηλώσει τη δύναμή της να διευκολύνει τις δύσκολες γέννες.

Το δίκταμο έχει επίσης χρησιμοποιηθεί για να αναπαραστήσει συμβολικά την αγάπη. Το βότανο θεωρείται αφροδισιακό και οι Κρητικοί το αποκαλούν «έρωτας»! Αυτός ο συμβολισμός σχετίζεται με τη συγκομιδή του. Επειδή συχνά φυτρώνει σε απόκρημνα και δυσπρόσιτα μέρη, λέγεται ότι μόνο όσοι είναι αληθινά ερωτευμένοι και πρόθυμοι να ρισκάρουν τη ζωή τους για να δώσουν το βότανο σε ένα αγαπημένο πρόσωπο μπορούν να το αποκτήσουν. Πράγματι, κάποτε το μάζευαν οι νέοι άνδρες για να το δώσουν στην αγαπημένη τους ως ένδειξη πραγματικής αγάπης.

Άλλωστε το ότι το φύλλο του έχει σχήμα καρδιάς το έχουμε ήδη αναφέρει!

 

Άλλα άρθρα για το Δίκταμο

Υπάρχουν πολλά περισσότερα για να μάθετε για τους μύθους και τις παραδόσεις του Κρητικού Δίκταμου. Ανάμεσα στις πολλές πολιτιστικές αναφορές του είναι και η χρήση του ως επουλωτικό πληγών στα βιβλία του Χάρι Πότερ της JK Rowling. Για να μάθετε πώς χρησιμοποιείται το δίκταμο στον μαγικό κόσμο του Χάρι Πότερ, ρίξτε μια ματιά στο άρθρο μας για αυτό το θέμα.

Για να διαβάσετε μια συντομότερη επισκόπηση ορισμένων από τις χρήσεις και τις πολιτιστικές αναφορές του δικτάμου, μπορείτε να διαβάσετε ένα άλλο άρθρο μας που αναφέρεται σε αυτό το θέμα.

Αναφορές από την Αρχαιότητα και στις Ιδιότητες του Δίκταμου

Ιστορικά, το Κρητικό δίκταμο ήταν από καιρό γνωστό για τις φαρμακευτικές και θεραπευτικές του ιδιότητες. Ο Όμηρος, ήδη από τον 9ο αιώνα π.Χ., ανέφερε ότι το βότανο χρησιμοποιούνταν ως θεραπεία για γαστρικά έλκη και αιμορραγίες. Ο διασημότερος αρχαίος Έλληνας γιατρός Ιπποκράτης συνταγογραφούσε το φυτό για να θεραπεύσει διάφορες παθήσεις, συμπεριλαμβανομένων δυσλειτουργιών του πεπτικού συστήματος και ως κατάπλασμα για την επούλωση πληγών.

Στη συνέχεια, ο διάσημος αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος Αριστοτέλης έγραψε ότι, λόγω των θεραπευτικών ιδιοτήτων του δικτάμου, όταν οι άγριες κατσίκες τραυματίζονταν από ένα βέλος, αναζητούσαν το βότανο για να βοηθήσουν στην απομάκρυνση του βέλους από το σώμα τους.

Ο ποιητής Βιργίλιος, της ύστερης αρχαίας ρωμαϊκής περιόδου, ανέφερε επίσης το βότανο στο περίφημο επικό του ποίημα ‘’Η Αινειάδα’’. Σε αυτό, η ίδια η θεά Αφροδίτη χρησιμοποίησε το βότανο για να θεραπεύσει τον γιο της Αινεία, αφού τραυματίστηκε στη μάχη.

Πράγματι, οι Αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι το φυτό ήταν πανάκεια – μια θεραπεία για όλα. Στοιχεία χρήσης του από τη Μινωική εποχή έχουν ανακαλυφθεί στο Ανάκτορο της Κνωσού στην Κρήτη όπου το φυτό απεικονιζόταν συχνά σε αγγεία και τοιχογραφίες της εποχής. Ακόμη και στους μεταγενέστερους μεσαιωνικούς χρόνους, το βότανο χρησιμοποιήθηκε από μοναχούς Βενεδικτίνους και Τραπιστίνους για να αρωματίσουν τα λικέρ τους.

Μια τελευταία σημείωση – είναι σημαντικό να θυμάστε ότι οι αναφορές στον «φλεγόμενο θάμνο» αφορούν ένα διαφορετικό είδος του βοτάνου (Dictamnus albus) και όχι στο Κρητικό δίκταμο (O. Dictamnus).

 

Θεραπευτικές Ιδιότητες του Δίκταμου

Σήμερα το δίκταμο καλλιεργείται και εξάγεται από την Κρήτη σε όλο τον κόσμο. Χρησιμοποιείται ως αιθέριο έλαιο, στην αρωματοποιία, την ποτοποιία και τη φαρμακολογία ως ένα πολύ δημοφιλές συστατικό. Και όπως είδαμε, έχει χρησιμοποιηθεί και αναγνωριστεί για τις θεραπευτικές ιδιότητες εδώ και χιλιετίες.

Παραδοσιακά, οι άνθρωποι χρησιμοποιούν το δίκταμο για επούλωση πληγών, πεπτικές παθήσεις, για την ανακούφιση από τη ναυτία. Επίσης το χρησιμοποιούν για τις αντιβακτηριακές, αντιαιμορραγικές και αντισπασμωδικές ιδιότητές του. Ενώ περαιτέρω επιστημονικές μελέτες θα πρέπει να διεξαχθούν, βλέπουμε κάποια επιβεβαίωση αυτών των παραδοσιακών χρήσεων στη σύγχρονη επιστημονική έρευνα.

Σε μια μελέτη του 2015 διαπιστώθηκε ότι το αιθέριο έλαιο του δικτάμου παρουσιάζει σημαντικές αντιβακτηριακές ιδιότητες.¹ Επιπλέον, λόγω της περιεκτικότητας του σε καρβακρόλη και φλαβονοειδή, εμφανίζει επίσης αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Αυτό το καθιστά ένα χρήσιμο βότανο για την καταπολέμηση διαφόρων προβλημάτων υγείας που προκαλούνται από φλεγμονές και ελεύθερες ρίζες.

Επιπλέον, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων λαμβάνοντας υπόψη του, τις ιδιότητες του δίκταμου, εγκρίνοντας τη χρήση του βοτάνου ως βοτανικό τσάι. Γνωρίζουμε για την ανακούφιση από βήχα, τις ήπιες διαταραχές του πεπτικού συστήματος, καθώς και για τοπική εφαρμογή για αντιμετώπιση μικρών φλεγμονών του δέρματος και μώλωπων.² Ο οργανισμός επίσης συνιστά ότι το τσάι δεν πρέπει να χρησιμοποιείται περισσότερο από μία εβδομάδα για τον βήχα και δύο εβδομάδες για πεπτικά προβλήματα, χωρίς να ζητήσετε ιατρική συμβουλή.

Σχετικά με τις παρενέργειες του δικτάμου χρειάζεται να διεξαχθεί περισσότερη έρευνα. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί μια σημαντική προφύλαξη – το δίκταμο δεν πρέπει να καταναλώνεται από γυναίκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, καθώς το βότανο μπορεί να προκαλέσει αποβολή.

 

Βοτανικό Τσάι Δικτάμου

Το Κρητικό δίκταμο, όπως ήδη αναφέραμε, χρησιμοποιείται ευρέως ως βοτανικό τσάι. Πολιτιστικά, αποτελεί σημαντικό μέρος της κρητικής διατροφής και πολλά από τα θεραπευτικά του οφέλη μπορούν να αποκομιστούν πίνοντας το τσάι του.

Στο tofillo λατρεύουμε να ετοιμάζουμε το βοτανικό μας τσάι με τον εξής τρόπο:

 

1. Σε ένα δοχείο που μπορεί να κλείσει καλά, τοποθετήστε 1 κουταλάκι του γλυκού Βιολογικό Τσάι Δίκταμου
2. Ζεστάνετε 230 ml νερού στους 90⁰ C – η χρήση νερού ακριβώς κάτω από το σημείο βρασμού αποτρέπει να μείωθούν οι ιδιότητες του δικτάμου.
3. Προσθέστε το ζεστό νερό στο βότανο και κλείστε το δοχείο. Περιμένετε για 4-5 λεπτά και απομακρύνετε το δίκταμο.
4. Ένα θέλετε μπορείτε να προσθέσετε μια κουταλιά μέλι για μια πιο γλυκιά γεύση.

 

Αιθέριο Έλαιο Δίκταμου

Πολλές οι ιδιότητες του δικτάμου και όπως είναι φυσικό βρίσκονται και στο αιθέριο έλαιό του, ιδιαίτερα οι αντιβακτηριακές και αντιοξειδωτικές του ιδιότητες.

Για να αποκτήσετε τα οφέλη του αιθέριου ελαίου του Δικτάμου, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τεχνικές αρωματοθεραπείας (όπως καύση λαδιού και χρήση σε σαπούνια) ή να το εφαρμόσετε τοπικά στο δέρμα (κατά την εφαρμογή στο δέρμα φροντίστε πάντα για τη σωστή αραίωση του αιθέριου ελαίου).

Για να μάθετε περισσότερα σχετικά με τη χρήση αιθέριων ελαίων και τα οφέλη τους, διαβάστε το προηγούμενο άρθρο μας σχετικά με αυτό το θέμα.

Το ταξίδι με τα βότανα συνεχίζεται

Ελπίζουμε να μάθατε για μερικά από τα απίστευτα οφέλη, τους μύθους και τις παραδόσεις αυτού του μοναδικού βοτάνου! Πραγματικά, το δίκταμο έχει γοητεύσει τους ανθρώπους ανά τους αιώνες και συνεχίζει να κατέχει μια ξεχωριστή θέση στις θεραπευτικές και πολιτιστικές παραδόσεις του τόπου έως και σήμερα.

Εάν θέλετε να συμπεριλάβετε λίγο Κρητικό Δίκταμο στην καθημερινή σας διατροφή, μπορείτε να δείτε το Βιολογικό Τσάι Δίκταμου στην ιστοσελίδα μας όπου μπορείτε να μάθετε περισσότερα για το προϊόν και να κάνετε την παραγγελία σας.

Ελπίζουμε να το απολαύσετε και πίνοντάς το να νιώσετε τη σύνδεση του βοτάνου με τις εκπληκτικές και μοναδικές παραδόσεις της Κρήτης μας!

 

 

 

[1] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4424236/

² https://www.ema.europa.eu/en/documents/herbal-summary/dittany-crete-herb-summary-public_en.pdf