Σε αυτό το άρθρο θα ανακαλύψουμε ορισμένα βασικά στοιχεία για το δεντρολίβανο ως βότανο, μερικές από τις ιδιότητες του δεντρολίβανου για την υγεία μας και κάποιες από τις πιο κοινές χρήσεις του.

Σχετικά με το Δενδρολίβανο

«Υπάρχει δεντρολίβανο, για να με θυμάσαι…» – Οφηλία (Άμλετ, του Ουίλιαμ Σαίξπηρ)

Το Rosmarinus οfficinalis – ή, από το 2017, γνωστό και ως Salvia rosmarinus¹ – είναι μια ποικιλία του βοτάνου δεντρολίβανου που είναι εγγενές στην περιοχή της Μεσογείου. Χρησιμοποιείται ευρέως σε όλο τον κόσμο και είναι μια από τις πιο δημοφιλείς μορφές του βοτάνου. Αν και είναι εγγενές στην περιοχή της Μεσογείου, το δενδρολίβανο έχει πολιτογραφηθεί και σε άλλα μέρη του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης της Βόρειας Αμερικής και της Κίνας.

Το δεντρολίβανο αναπτύσσεται ως θάμνος και έχει έντονο άρωμα που μοιάζει κάπως με του ευκάλυπτου αλλά στο πιο ξυλώδες. Το βότανο μπορεί να αντέξει για μεγάλα χρονικά διαστήματα χωρίς νερό και σε κανονικές συνθήκες μπορεί να ζήσει έως και τριάντα χρόνια!

Επειδή το δεντρολίβανο είναι ένας αειθαλής θάμνος, χρησιμοποιείται συχνά ως καλλωπιστικό φυτό. Πράγματι, θα το βρείτε σε πολλά σπίτια και κήπους στην Ελλάδα!

Το δεντρολίβανο έχει επίσης χρησιμοποιηθεί ως σύμβολο για τη μνήμη/ανάμνηση σε όλη την Ευρώπη και το συναντάμε ιδιαίτερα γύρω από τάφους ή κατά τη διάρκεια εορτασμών μνήμης κάποιου πολέμου. Το απόσπασμα στην αρχή αυτού του άρθρου είναι από ένα από τα πιο διάσημα έργα του Σαίξπηρ, τον Άμλετ, στο οποίο η Οφηλία τονίζει την παραδοσιακή αυτή χρήση του δεντρολίβανου.

Φωτογραφία από GPimages

Αποξηραμένο δεντρολίβανο

Το αποξηραμένο δεντρολίβανο είναι μια εύχρηστη μορφή του βοτάνου και μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο για τσάι όσο και στην μαγειρική. Όταν τα φύλλα του δεντρολίβανου αποξηραθούν, αποκτούν μια πιο ανοιχτή απόχρωση του πράσινου και γίνονται πιο σκληρά και εύθραυστα, επομένως θα πρέπει να μαγειρευτούν επαρκώς εάν χρησιμοποιηθούν ως καρύκευμα, για να μαλακώσουν και να μπορεί να καταναλωθούν ευχάριστα.

Συνήθως θα βρείτε αποξηραμένα φύλλα δεντρολίβανου σε τρεις διαφορετικές «μορφές» – είτε ολόκληρα, είτε σπασμένα ή αλεσμένα. Τα ολόκληρα αποξηραμένα φύλλα δεντρολίβανου είναι απλά φύλλα δεντρολίβανου που έχουν αποξηραθεί χωρίς να έχουν υποστεί στη συνέχεια κάποια επεξεργασία. Τα αλεσμένα φύλλα δεντρολίβανου έχουν αλεστεί και είναι σε μορφή σκόνης.

Τέλος, τα ‘’σπασμένα’’ φύλλα δεντρολίβανου βρίσκονται κάπου στο ενδιάμεσο: τα αποξηραμένα φύλλα περνούν από ένα μύλο μέχρι να έχουν μήκος περίπου μισού εκατοστού. Αυτό τα καθιστά ευκολότερα στη χρήση από το ολόκληρο δεντρολίβανο σε ορισμένες περιπτώσεις.

Να θυμάστε πάντα ότι η αποξηραμένη μορφή οποιουδήποτε βοτάνου έχει πιο δυνατή γεύση από τη φρέσκια! Έτσι, όταν αντικαθιστάτε το φρέσκο με αποξηραμένο δεντρολίβανο, χρειάζεται μόνο να χρησιμοποιήσετε περίπου το ένα τρίτο της ποσότητας φρέσκου.

 

Φύλλο δεντρολίβανου

Το δεντρολίβανο έχει σκούρα πράσινα φύλλα σε σχήμα βελόνας και λευκά ή μοβ άνθη. Αν και τα αποξηραμένα φύλλα δεντρολίβανου έχουν υψηλότερη συγκέντρωση ελαίων και αρώματος, τα φρέσκα φύλλα δεντρολίβανου έχουν επίσης αξιοσημείωτο άρωμα. Πράγματι, ενώ τα φρέσκα φύλλα δεντρολίβανου είναι λιγότερο δυνατά από τα αποξηραμένα, έχουν και αυτά έντονη και χαρακτηριστική γεύση.

Αλλά δεν είναι μόνο το φύλλο δεντρολίβανου που είναι χρήσιμο. Γνωρίζατε ότι τα άνθη του δεντρολίβανου είναι επίσης βρώσιμα; Μπορούν να φτιάξουν μια ωραία μικρή γαρνιτούρα για σαλάτα ή άλλο πιάτο!

Τώρα που γνωρίζετε περισσότερα για αυτό το υπέροχο φυτό, ας ρίξουμε μια ματιά σε μερικές από τις ιδιότητες του δεντρολίβανου…

 

Οι ιδιότητες του Δενδρολίβανου

 

1. Αντιοξειδωτικά οφέλη για την υγεία

Λόγω των υψηλών επιπέδων φλαβονοειδών και φαινολικών οξέων του δεντρολίβανου, το βότανο είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά. Αυτά τα αντιοξειδωτικά παρέχουν σημαντικά οφέλη στον ανθρώπινο οργανισμό – από την προστασία των οργάνων και των λειτουργιών του σώματός μας από τις βλάβες που προκαλούνται από τις ελεύθερες ρίζες, μέχρι την καταπολέμηση της πρόωρης γήρανσης του δέρματος.

Συμπεριλαμβάνοντας το βότανο στη διατροφή σας, θα μπορούσατε να επωφεληθείτε από τις ιδιότητες του δεντρολίβανου για την υγεία σας. Στο tofillo μας αρέσει να το εκμεταλλευόμαστε αυτό βάζοντας μερικά κουταλάκια του γλυκού Αποξηραμένο Ελληνικό Δεντρολίβανο στις αγαπημένες μας χειμωνιάτικες σούπες!

 

 

2. Αντιβακτηριδιακές Ιδιότητες

Το δεντρολίβανο περιέχει υψηλά επίπεδα φαινολικού οξέος και διτερπενοειδών ενώσεων. Ένα από τα διάφορα οφέλη αυτών των ενώσεων είναι οι ισχυρές αντιβακτηριδιακές τους ιδιότητες. Αυτό σημαίνει ότι το δεντρολίβανο έχει αξιοσημείωτες αντιβακτηριακές ιδιότητες και μπορεί να βοηθήσει – μεταξύ άλλων – στην επούλωση μικροτραυμάτων!

 

3. Γνωστική Απόδοση

Για χιλιετίες, οι άνθρωποι πίστευαν ότι η βελτίωση της λειτουργίας του εγκεφάλου είναι μια από τις ιδιότητες του δεντρολίβανου – και τώρα αυτό υποστηρίζεται και από διάφορες επιστημονικές μελέτες του σήμερα. Σύμφωνα με σχετικές μελέτες λοιπόν, από πειράματα σε φοιτητές διαπιστώθηκε ότι η χρήση αιθέριου ελαίου δεντρολίβανου μέσω αρωματοθεραπείας μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της απόδοσής σε εξετάσεις.²

Υπάρχουν επίσης μελέτες που έδειξαν ότι το δεντρολίβανο θα μπορούσε να βοηθήσει στη βελτίωση της γνωστικής απόδοσης σε άτομα με Αλτσχάιμερ.³

Περαιτέρω στοιχεία για τα οφέλη του δεντρολίβανου για τη λειτουργία του εγκεφάλου βρέθηκαν σε μια μελέτη του 2018. Σε αυτή τη μελέτη, οι συμμετέχοντες έπιναν νερό που περιείχε εκχύλισμα δεντρολίβανου και οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι επίσης αυτό είχε ευεργετική επίδραση στη γνωστική τους απόδοση.⁴

Ομοίως, μελέτες του 2012 και του 2013 έδειξαν ότι το εκχύλισμα δεντρολίβανου θα μπορούσε να βοηθήσει στη θεραπεία, ακόμη και στην πρόληψη της άνοιας, και γενικά στη βελτίωση της γνωστικής λειτουργίας σε ηλικιωμένους.⁵ Επιπλέον, μελέτες έχουν δείξει ότι το δεντρολίβανο μπορεί να έχει την ικανότητα να αποτρέπει τη γήρανση του εγκεφάλου, αν και απαιτείται περαιτέρω έρευνα για αυτό.⁶

Γενικά, υπάρχουν σημαντικά στοιχεία που υποδηλώνουν ότι βάζοντας το δεντρολίβανο στη διατροφή και στη ζωή μας γενικότερα μπορεί να βοηθήσει πολύ στη λειτουργία του εγκεφάλου μας και να τον προστατεύσει από μελλοντική παρακμή.

 

4. Διάθεση και ύπνος

Είναι επίσης πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι έρευνες δείχνουν ότι το δεντρολίβανο μπορεί να βοηθήσει στη διάθεση και την ποιότητα του ύπνου. Σε μια μελέτη του 2017, φοιτητές πανεπιστημίου έλαβαν ένα συμπλήρωμα δενδρολίβανου 500 mg δύο φορές την ημέρα για ένα μήνα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι σε σύγκριση με ένα εικονικό φάρμακο, το συμπλήρωμα δεντρολίβανου βοήθησε στην ανακούφιση των συμπτωμάτων του άγχους και της κατάθλιψης και βελτίωσε την ποιότητα του ύπνου.⁷

Ενώ χρειάζεται να γίνει περισσότερη έρευνα σχετικά με αυτό, αυτή η μελέτη δίνει έναν λόγο να εξετάσουμε το ενδεχόμενο χρήσης δεντρολίβανου για ήπιες ανησυχίες για τη διάθεση και τον ύπνο. Σίγουρα, η ομάδα μας στο tofillo διαπίστωσε ότι όταν πίνουμε τσάι με δεντρολίβανο που παρασκευάζεται με το δεντρολίβανο, κοιμόμαστε λίγο πιο ήσυχοι το βράδυ…

 

5. Βοήθημα για την πέψη

Μία από τις ιδιότητες του δεντρολίβανου που εφαρμόζεται παραδοσιακά τόσο στην αρχαιότητα όσο και στη σύγχρονη εποχή, είναι η ικανότητά του να βοηθά την πέψη. Πράγματι, η Επιτροπή Ε της Γερμανίας (μέρος του Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Φαρμάκων και Ιατρικών Συσκευών) έχει εγκρίνει τη χρήση του δεντρολίβανου για τη θεραπεία της δυσπεψίας, κοινώς βαρυστομαχιά.⁸

Στο tofillo, μας αρέσει να χρησιμοποιούμε το Aποξηραμένο Ελληνικό Δεντρολίβανο για ένα φλιτζάνι τσάι μετά από ένα βαρύ γεύμα. Καθόμαστε αναπαυτικά, χαλαρώνουμε και το αφήνουμε να ηρεμήσει το στομάχι μας!

6. Υγεία των ματιών

Μία από τις ιδιότητες του δεντρολίβανου – αρκετά εκπληκτική – είναι η δυνατότητά του να προστατεύει και να προάγει την υγεία των ματιών.

Σε μια μελέτη του 2012 διαπιστώθηκε ότι ένα από τα βασικά συστατικά του δεντρολίβανου, το καρνοσικό οξύ, μπορεί να έχει μεγάλη επίδραση στη βελτίωση της υγείας των ματιών. Οι ερευνητές πρότειναν ότι το δεντρολίβανο θα μπορούσε επομένως να παίξει ρόλο σε κλινικές θεραπείες για θέματα υγείας των ματιών, όπως η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας που σχετίζεται με την ηλικία.⁹

Έτσι, είναι πολύ πιθανό ότι συμπεριλαμβάνοντας το δεντρολίβανο στη διατροφή σας θα μπορούσατε να βοηθήσετε να διατηρήσετε τα μάτια σας υγιή!

Εξερευνήσαμε μερικές από τις ιδιότητες του δεντρολίβανου παραπάνω. Τώρα ας δούμε μερικές χρήσεις αυτού του υπέροχου βοτάνου, ώστε να επωφεληθείτε από αυτές τις ιδιότητες!

Το Δεντρολίβανο ως τσάι

Το τσάι από δεντρολίβανο είναι ένα εξαιρετικό ρόφημα τόσο για τη γεύση όσο και για το άρωμά του. Έχει γεύση αλμυρή με άρωμα πεύκου, είναι λίγο πικρό ενώ ταυτόχρονά βγάζει αρώματα μέντας. Πρόκειται για ένα υπέροχο τσάι με θρεπτική αξία!

Πίνοντας τσάι δεντρολίβανου μπορείτε να επωφεληθείτε των οφελών για την υγεία που εξετάσαμε παραπάνω, καθώς και ορισμένων ακόμα που αφορούν συγκεκριμένα το τσάι δεντρολίβανου. Μια ανασκόπηση επιστημονικών μελετών το 2017 διαπίστωσε ότι η χρήση εκχυλισμάτων δεντρολίβανου – για παράδειγμα, στο τσάι – θα μπορούσε να βοηθήσει στον έλεγχο και στη μείωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα.¹⁰

Το Δεντρολίβανου ως καρύκευμα για το φαγητό

 

Όπως αναφέραμε, η γεύση του δεντρολίβανου είναι ελαφρώς πευκόφυτη και ξυλώδης, μερικές φορές ακόμη και λίγο πικρή. Ταιριάζει καλά με πολλά «χορταστικά» φαγητά και πιάτα, όπως αρνί, πάπια, λουκάνικο, μαγειρευτά, σούπες και γογγύλια. Χρησιμοποιείται επίσης συχνά για να αρωματίσει ποτά. Το δεντρολίβανο χρησιμοποιείται ευρέως τόσο στις κουζίνες του σπιτιού όσο και στον γαστρονομικό κόσμο. Είναι ένα βασικό στοιχείο των γαλλικών ‘’Bouquet Garnis’’ και ‘’Herbs de Provence’’. Θα το βρείτε επίσης σε ιταλικές κουζίνες όπου το πασπαλίζουν πάνω από το Foccacia ή το εμποτίζουν με ελαιόλαδο.

 

 

 

Καρυκεύμα για ψάρι

Το δεντρολίβανο λειτουργεί ιδιαίτερα καλά ως καρύκευμα για ψάρια και θαλασσινά. Μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε είτε αποξηραμένο ή φρέσκο – το φρέσκο δεντρολίβανο θα δώσει μια ελαφρώς πιο εσπεριδοειδή γεύση, ενώ το αποξηραμένο δεντρολίβανο θα είναι πιο πευκόφυτο και ξυλώδες.

Στο tofillo, ένας από τους αγαπημένους μας τρόπους να χρησιμοποιήσουμε το Αποξηραμένο Ελληνικό Δεντρολίβανο, είναι να φτιάχνουμε τρίμμα με δεντρολίβανο και λεμόνι για ψάρι στο φούρνο. Δίνει υπέροχη υφή και γεύση στο τελικό πιάτο!

Αιθέριο Έλαιο Δεντρολίβανου

Πολλές από τις ιδιότητες του δεντρολίβανου για την υγεία που είδαμε παραπάνω μπορούν να ληφθούν μέσω του αιθέριου ελαίου του, ειδικά με τη χρήση αρωματοθεραπείας. Οι ιδιότητες του αιθέριου ελαίου δεντρολίβανου που μέσω σχετικών ερευνών, περιλαμβάνουν την ικανότητά του να βελτιώνει τη γνωστική λειτουργία, να προστατεύει από τη νόσο του Αλτσχάιμερ, να αναστρέφει την τριχόπτωση και να ανακουφίζει τα συμπτώματα του στρες.

Για να μάθετε περισσότερα σχετικά με τα οφέλη του ελαίου δεντρολίβανου αλλά και για να διαβάσετε για τα οφέλη άλλων αιθέριων ελαίων, ρίξτε μια ματιά στο προηγούμενο άρθρο μας για αυτό το θέμα.

Ορίστε λοιπόν! Μερικά ενδιαφέροντα γεγονότα, οφέλη και χρήσεις του βοτάνου δεντρολίβανου. Ελπίζουμε να βρήκατε αυτό το άρθρο χρήσιμο.

Εάν θέλετε να αρχίσετε να βάζετε λίγο περισσότερο δεντρολίβανο στην καθημερινή σας διατροφή, ρίξτε μια ματιά στη σελίδα προϊόντων μας για το Αποξηραμένο Ελληνικό Δεντρολίβανο όπου μπορείτε να μάθετε περισσότερα για το προϊόν μας και να κάνετε την παραγγελία σας. Ελπίζουμε να το απολαύσετε!

Συχνές ερωτήσεις

Τι οφέλη έχει το τσάι δενδρολίβανου για την υγεία;

Το τσάι δενδρολίβανου προάγει την πέψη, βοηθά στην ανακούφιση του στρες, μπορεί να βελτιώσει την κυκλοφορία του αίματος  και να ενισχύσει τη μνήμη.

Πώς μπορώ να φτιάξω τσάι δενδρολίβανου;

Προσθέστε ζεστό νερό (θερμοκρασίας 90^οC σε 1-2 κουταλάκια του γλυκού αποξηραμένο δενδρολίβανο. Αφήστε το να εμποτίσει σε κλειστό σκεύος για 5 λεπτά πριν το σουρώσετε.

Υπάρχουν παρενέργειες στην κατανάλωση τσαγιού δενδρολίβανου;

Σε μέτριες ποσότητες, το τσάι δενδρολίβανου είναι ασφαλές για την πλειονότητα των ανθρώπων. Ωστόσο, υπερβολική κατανάλωση μπορεί να προκαλέσει δυσπεψία ή αλλεργικές αντιδράσεις σε ευαίσθητα άτομα.

Μπορώ να πίνω τσάι δενδρολίβανου καθημερινά;

Ναι, μπορείτε να πίνετε τσάι δενδρολίβανου καθημερινά σε μέτριες ποσότητες. Όπως για κάθε βοτανικό τσάι συνίσταται η συνεχόμενη και καθημερινή κατανάλωσή του να διακόπτεται ανά διαστήματα. Για παράδειγμα κατανάλωση για τρεις εβδομάδες, διακοπή για μια, κατανάλωση για άλλες τρείς εβδομάδες κοκ

Ενισχύει το τσάι δενδρολίβανου τη μνήμη;

Υπάρχουν μελέτες που υποδηλώνουν ότι το δενδρολίβανο μπορεί να βελτιώσει την εγκεφαλική λειτουργία και τη μνήμη.

Βοηθάει το τσάι δενδρολίβανου στην πέψη;

Ναι, το τσάι δενδρολίβανου είναι γνωστό ότι βοηθάει στην προαγωγή της πέψης και στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της δυσπεψίας.

Ποια είναι η καλύτερη ώρα της ημέρας για να πίνω τσάι δενδρολίβανου;

Μπορείτε να πίνετε τσάι δενδρολίβανου οποιαδήποτε ώρα της ημέρας, αλλά πολλοί προτιμούν να το πίνουν το πρωί για την αναζωογονητική του δράση ή μετά τα γεύματα για να βοηθήσει στην πέψη.

Έχει το τσάι δενδρολίβανου αντιοξειδωτικές ιδιότητες;

Ναι, το δενδρολίβανο είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά, τα οποία μπορούν να βοηθήσουν στην προστασία του σώματος από την οξειδωτική στρες και την πρόωρη γήρανση.

Το Κρητικό Δεντρολίβανο έγινε ταινία μικρού μήκους!

Στην Κρήτη το δενδρολίβανο μπορεί να το συναντήσεις και άγριο, όπως και τα άλλα Κρητικά βότανα. Μια ταινία μικρού μήκους που παρουσιάζει με εξαιρετικό τρόπο τις ιδιότητες των βοτάνων και ιδιαίτερα του δενδρολίβανου (Rosmarinus officinalis).

 

 

1 https://www.mccormickscienceinstitute.com/resources/culinary-spices/herbs-spices/rosemary

2 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32963731/

3 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32963731/

4 https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0269881118798339?url_ver=Z39.88-2003&rfr_id=ori:rid:crossref.org&rfr_dat=cr_pub%20%200pubmed

5 https://www.liebertpub.com/doi/full/10.1089/jmf.2011.0005 and https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24080468/

6 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26092628/

7 https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1744388117304723

8 Page 9 of https://www.ema.europa.eu/en/documents/herbal-report/assessment-report-rosmarinus-officinalis-l-aetheroleum-rosmarinus-officinalis-l-folium_en.pdf

9 https://www.eurekalert.org/news-releases/831584

10 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5622728/