Με τον όρο τσάι (tea) παγκοσμίως εννοούμε όλα τα τσάγια που προέρχονται από ένα συγκεκριμένο φυτό, το Camellia sinensis. Ανάλογα από τα φύλλα που συλλέγονται από το συγκεκριμένο φυτό και το βαθμό επεξεργασίας (οξείδωσης) που αυτά στη συνέχεια υπόκειται προκύπτουν τα διαφορετικά είδη τσαγιού, όπως μαύρο, πράσινο, άσπρο κλπ.. Από την άλλη, με τον όρο βοτανικό τσάι, αναφερόμαστε σε όλα τα βοτανικά αφεψήματα ή και εγχύματα που φτιάχνουμε από οποιοδήποτε βότανο εκτός του Camellia sinensis. Άρα τα βοτανικά αφεψήματα αναφέρονται ως τσάγια, λόγω ομοιότητας στον τρόπο παρασκευής τους με τα ‘’πραγματικά’’ τσάγια, έχοντας επικρατήσει να αποκαλούνται βοτανικά τσάγια.

Ιδιότητες βοτάνων

Τα βοτανικά τσάγια είναι ίσως ο απλούστερος τρόπος να απολαμβάνουμε καθημερινά τις μοναδικές ιδιότητες των βοτάνων. Τα βότανα (δηλαδή φυτά με ιδιότητες, χωρίς ξυλώδη βλαστό) είναι ο φυσικός τρόπος αντιμετώπισης διαφόρων παθήσεων, ο φυσικός τρόπος θωράκισης του οργανισμού μας, ένα δώρο της φύσης που εδώ και αιώνες εκμεταλλεύεται ο άνθρωπος προς όφελός του. Είναι εντυπωσιακό να σκεφτεί κανείς ότι ακόμα και σήμερα εκτιμάται ότι το 60-80% του παγκόσμιου πληθυσμού εξαρτάται από τα φαρμακευτικά βότανα για την φροντίδα της υγείας του.

Πολυάριθμες επιστημονικές μελέτες και έρευνες έχουν ως επίκεντρο τις ιδιότητες των βοτάνων. Καθημερινά βρίσκουν το φως της δημοσιότητας αναφορές για ιδιότητες και δράσεις βοτάνων είτε νέων ή γνωστών μέσω της λαϊκής ιατρικής εδώ και χιλιάδες χρόνια. Αντιοξειδωτική, αντιφλεγμονώδες, μυκητοκτόνα και αντιβακτηριακή δράση, ενίσχυση του ανοσοποιητικού και ενδυνάμωση του οργανισμού είναι κάποιες από τις πιο κοινές ιδιότητες που συγκαταλέγονται μεταξύ αυτών.

Τα βότανα στην Κρήτη

Η Κρητική γη, μας έχει χαρίσει απλόχερα σπουδαία φαρμακευτικά βότανα, που οι ντόπιοι καταναλώνουν εδώ και αιώνες. Ο κατάλογος είναι μακρύς ωστόσο αν θα θέλαμε να ξεχωρίσουμε κάποια από αυτά, θα αναφέραμε πρώτα-πρώτα τα ενδημικά του νησιού. Η μαλοτήρα – το Κρητικό τσάι του βουνού, το δίκταμο και η Κρητική ματζουράνα συγκαταλέγονται μεταξύ των φυτών που συναντάει κανείς στην Κρήτη και πουθενά αλλού στον κόσμο. Η ρίγανη, το θυμάρι, η λαδανιά – κίστος ευδοκιμούν στο νησί και σε ορισμένες περιπτώσεις περιέχουν αιθέρια έλαια σε ποσοστά ιδιαίτερα υψηλά κατατάσσοντάς τα από τα κορυφαία παγκοσμίως! Οι γεύσεις, τα αρώματα, οι ιδιότητες των βοτάνων πολλές και ικανές να ικανοποιήσουν κάθε γούστο αρκεί να τις αναζητήσουμε και να τις γευτούμε.

Πώς να επιλέξω ένα βοτανικό τσάι;

Παλαιότερα ο άνθρωπος ήταν αναγκασμένος να περπατήσει πολλά χιλιόμετρα από την κατοικία του, για να «ανακαλύψει» την τροφή του, ώστε να επιβιώσει. Μέσα από αυτή τη διαδικασία δημιουργήθηκε και η γνώση για την τροφή του. Ήταν γνώση πολύ σημαντική για την επιβίωση του και την εξέλιξή του στο πέρασμα των χρόνων. Σήμερα ο άνθρωπος δε χρειάζεται να περπατήσει για να βρει αυτό που είναι αναγκαίο και χρήσιμο για τον οργανισμό του και που μόνο η φύση μπορεί να του προσφέρει. Αυτό που κρίνεται αναγκαίο να κάνει βέβαια, είναι να αναζητήσει την προέλευση της τροφής του. Πλέον αυτή η δυνατότητα του δίνεται μέσω της τεχνολογίας καθώς παραγωγός και καταναλωτής μπορούν να έρθουν σε επικοινωνία. Μέσα από αυτή την επικοινωνία ο καταναλωτής μπορεί να γνωρίζει τη διαδικασία παραγωγής των προϊόντων που καταναλώνει πράγμα πολύ σημαντικό για την αξία της τροφής του. Σε μεγάλες αλυσίδες super markets και μαζικής παραγωγής προϊόντα αυτό δεν μπορεί να γίνει. Απεναντίας είναι μονόδρομος η υποβάθμιση των προϊόντων, προς όφελος της μειωμένης τιμής, της αύξησης της διάρκειας ζωής, της γρήγορης και οικονομικής αποθήκευση και μεταφοράς προς τους τελικούς προορισμός για κατανάλωση.

Βασικά στοιχεία που ένα βοτανικό τσάι πρέπει να διαθέτει προκειμένου να έχει τις ιδιότητες που η φύση το έχει προικίσει είναι τα παρακάτω:

• Η καλλιέργεια των βοτάνων να γίνεται σε εκτάσεις βιολογικές.
• Μέσα από την ενημέρωση και την επικοινωνία μας με τον παραγωγό να γνωρίζουμε ότι οι καλλιεργητικές πρακτικές που εφαρμόζει διασφαλίζουν την πραγματική γεύση αλλά και τις ιδιότητες των βοτανικών μας τσαγιών.
• Οι εκτάσεις και ο παραγωγός τους πρέπει να είναι «ανοιχτοί» στους καταναλωτές και στην επικοινωνία, προκειμένου να αναπτυχθεί μια σχέση εμπιστοσύνης προς το προϊόν που μας προσφέρεται.

Γιατί βιολογικό βοτανικό τσάι;

Για εμάς η έννοια του βιολογικού έχει δύο διαστάσεις. Από τη μια πώς θα μπορούσαμε σε κάτι που θεωρείται φάρμακο να χρησιμοποιούμε φάρμακα για την καλλιέργειά του; Δεν ακούγεται λίγο οξύμωρο; Τα βότανα είναι φυτά ανθεκτικά, με λίγους φυσικούς εχθρούς και με κατάλληλους μηχανισμούς να ανταπεξέρχονται σε ακραίες για άλλα φυτά συνθήκες. Από την άλλη υπάρχει η διάσταση της βιωσιμότητας και της απαίτησης ειδικά στις μέρες μας για καθαρό περιβάλλον. Θα ήταν δύσκολο να δικαιολογήσουμε τη χρήση χημικών σκευασμάτων στα ιδιαίτερου κάλλους και φυσικής αξίας μικροπεριβάλλοντα που καλλιεργούμε τα βότανα. Η φύση είναι εδώ για να δίνει λύσεις σε προβλήματά που ο άνθρωπος δε μπορεί να δώσει από μόνος του, ωστόσο για να λειτουργεί αυτή η αλληλένδετη σχέση φύσης – ανθρώπου, ο δεύτερος δε θα πρέπει να επεμβαίνει αλόγιστα και καταστροφικά στο έργο της πρώτης!

Τι πρέπει να γνωρίζεις από τον παραγωγό των βοτανικών τσαγιών;

Η συγκέντρωση των ωφέλιμων συστατικών και η αντιοξειδωτική αποτελεσματικότητα των βοτανικών τσαγιών εξαρτώνται από έναν συνδυασμό παραγόντων. Τα συστατικά του φυτού, ο τρόπος καλλιέργειας και συλλογής, ο χρόνος και οι συνθήκες επεξεργασίας, επηρεάζουν την ποιότητα ενός βοτανικού τσαγιού. Εκτός λοιπόν από την επιλογή του βοτάνου βάσει των αρωμάτων της αρεσκείας μας και των ιδιοτήτων που θέλουμε να επωφεληθούμε, καθοριστικός παράγοντας είναι ο άνθρωπος που βρίσκεται πίσω από όλο αυτό. Ο παραγωγός που είναι υπεύθυνος βάσει των χειρισμών του, για την ποιότητα και την αξία των προϊόντων που μας προσφέρει.

Γιατί τα βιολογικά κτήματα πρέπει είναι ανοικτά στον κόσμο;

Η «τελευταία πράξη» της επικοινωνίας με τον παραγωγό γίνεται κατ’ ιδίαν στον χώρο καλλιέργειας. Εκεί είναι βασικό να παρατηρήσουμε το μικρόκλιμα, αν πλησίον του βιολογικού κτήματος γειτνιάζουν δραστηριότητες που συνάδουν με την δραστηριότητα του προϊόντος ή όχι. Ο παραγωγός κρίνεται αναγκαίο να μπορεί να μεταφέρει πληροφορίες που είναι ικανές να απαντήσουν τα κρίσιμα ερωτήματά μας σχετικά με τις συνθήκες καλλιέργειας και επεξεργασίας. Το πιο σημαντικό όμως είναι να λάβουμε την ενέργεια που η φύση μπορεί να μας δώσει στο χρόνο αυτό και να αναπνεύσουμε τον αέρα που χιλιάδες βοτανικά φυτά αρωματίζουν. Η φύση δε θα μας ξεγελάσει ποτέ!

Γιατί να χρησιμοποιώ τα βοτανικά μείγματα;

Αυτό που πραγματικά πιστεύουμε είναι ότι η κατανάλωση βοτανικών τσαγιών δε θα πρέπει να είναι «βαρετή» και κάτι που έρχεται στο μυαλό μας μόνο όταν νοιώθουμε αδύναμοι και λίγο άρρωστοι. Η διαδικασία παρασκευής βοτανικού τσαγιού είναι ένα όμορφο ταξίδι στον κόσμο των βοτάνων, των αρωμάτων και των μοναδικών τους γεύσεων. Τα μείγματα βοτανικών τσαγιών, η ανάμειξη δηλαδή περισσοτέρων του ενός βοτάνου στο φλυτζάνι μας μπορεί να είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα. Μπείτε στη διαδικασία να συνδυάσετε βότανα προκειμένου να βελτιώσετε γεύσεις, να συνθέσετε νέα γευστικά προφίλ βάσει των δικών σας γευστικών προτιμήσεων. Προσθέστε πινελιές εσπεριδοειδών, κανέλα, μέλι, παίξτε και δημιουργήστε. Είναι εύκολο πλέον να αναζητήσετε και να βρείτε και κάποιους έτοιμους συνδυασμούς οι οποίοι έχουν γίνει με βάσει τα συστατικά των βοτάνων, ώστε να επωφεληθείτε στο έπακρο και των ιδιοτήτων τους. Εξειδικευμένοι βοτανολόγοι και γιατροί είναι αυτοί που μπορεί να κάνουν κατάλληλους συνδυασμούς βοτάνων ώστε οι δράσεις των επιμέρους συστατικών να δρουν απόλυτα συνεργατικά και προς όφελος της υγείας μας.

Γιατί Ολόκληρα Φύλλα για το Βοτανικό Τσάι (loose herbal tea);

Σκεφτείτε ότι τα φύλλα των βοτάνων είναι τα δοχεία με τα οποία μεταφέρονται τα αρώματα και οι ιδιότητες των βοτανικών τσαγιών. Ποιο θα είναι το αποτέλεσμα όταν τα δοχεία αυτά μετατραπούν σε σκόνη; Η απάντηση είναι πολύ απλή. Παύουν τα φύλλα να έχουν τον ρόλο των δοχείων. Τα αιθέρια έλαια έχουν χαθεί στον χώρο επεξεργασίας, υποβαθμίζοντας πολύ γρήγορα την ποιότητα των βοτάνων. Τα όποια αρώματα προκύπτουν από την σκόνη βοτανικών τσαγιών είναι από τα κατάλοιπα των αιθέριων ελαίων που έχουν παραμείνει στους μικρούς κόκκους σκόνης. Τα μεγάλα κομμάτια βοτανικών φύλλων είναι υπό προϋποθέσεις αποδεκτά να υπάρχουν, ώστε τα φύλλα να εξακολουθούν να αποτελούν τα δοχεία των βοτάνων. Έτσι τα ολόκληρα φύλλα εκτός από την αστείρευτη ομορφιά που μπορούν να δώσουν στον χώρο μας και στην διαδικασία παρασκευής βοτανικών τσαγιών, είναι η βασική προϋπόθεση για ένα γευστικό και ευεργετικό τσάι.

Φτιάξε το δικό σου βιολογικό βοτανικό τσάι με ολόκληρα φύλλα!

Η διαδικασία της παρασκευής ενός βοτανικού τσαγιού είναι ευχάριστη και πολλές φορές χαλαρωτική ξεκινώντας ουσιαστικά από τη στιγμή της επιλογής του βοτάνου ή των βοτάνων εφόσον θέλουμε να φτιάξουμε κάποιο μείγμα. Έχοντας λοιπόν επιλέξει το κατάλληλο για τη διάθεση και ώρα της ημέρας βότανο ακολουθούμε τα παρακάτω βήματα:

1. Τοποθετούμε 1γρ με 2γρ αποξηραμένου βότανου (μια ή δυο κουταλιές της σούπας) σε ένα σκεύος που κλείνει*. Η αναλογία με βάση το βότανο μπορεί να διαφέρει ανάλογα το πόσο ‘’δυνατό’’ είναι το ίδιο το βότανο αλλά και βάσει των δικών μας προτιμήσεων. Αφήστε τα φύλλα ‘’ελευθέρα’’ στο σκεύος χωρίς να τα στριμώξετε ή περιορίσετε προκειμένου να τους αφήσετε χώρο να κινηθούν και να απελευθερώσουν απρόσκοπτα όλη την κρυμμένη τους δύναμη!
2. Προσθέτουμε 200ml (μια κούπα) ζεστό νερό, θερμοκρασίας 90 βαθμών Κελσίου*.
3. Περιμένουμε για τρία με πέντε λεπτά. Ο χρόνος εξαρτάται και πάλι από το πόσο ‘’δυνατό’’ θέλουμε το ρόφημά μας. Όσο περισσότερο το αφήνουμε, τόσο πιο δυνατές γεύσεις θα μας δώσει το βοτανικό τσάι μας.
4. Απομακρύνουμε το βότανο από το σκεύος.
5. Το ρόφημά μας είναι έτοιμο να το απολαύσουμε. Εφόσον προτιμάμε πιο γλυκές γεύσεις προσθέτουμε λίγο μέλι.

* Το νερό μας θέλουμε να είναι λίγο πριν το σημείο βρασμού προκειμένου να μη χάσουμε με τους ατμούς τα αιθέρια έλαια του βοτάνου μας, ενώ το σκεύος πρέπει να κλείνει προκειμένου να αιχμαλωτίσουμε ιδιότητες και αρώματα στη ζεστή μας κούπα.

Τα βιολογικά βοτανικά τσάγια αποτελούν μια ευχάριστη και καθημερινή ρουτίνα απόλαυσης και ενδυνάμωσης τόσο ψυχολογικής όσο και σωματικής. Ακούστε τη φύση, επιλέξτε σωστά και αφεθείτε στα οφέλη της μέσω των βοτανικών φύλλων που απλόχερα μας προσφέρει.

Δείτε εδώ πώς απολαμβάνουμε το βοτανικό μας τσάι:

https://www.youtube.com/watch?v=ddb28TIgtfk